Хĕрлĕ Чутай районĕ
| Хĕрлĕ Чутай районĕ | |||
| |||
| Патшалăх |
 РФ | ||
|---|---|---|---|
| Статус | муниципаллă район | ||
| Кĕрет |
 Чăваш Ен | ||
| Тытăмĕ | 10 муниципаллă йĕркеленӳ | ||
| Администраци центрĕ | Хĕрлĕ Чутай чиркӳ ялĕ | ||
| Йĕркеленĕ вăхăт | 1927, авăн, 5 | ||
| Район администрацин пуçлăхĕ | Башкиров Александр Викторович | ||
| Пурăнан халăх |
19 788[2] çын (14-мĕш вырăн | ||
| Йышлăх | 29,2 çын/çм² | ||
| Лаптăк | 691,6 çм² (14-мĕш вырăн) | ||
 | |||
| Вăхăт тăрăхĕ | |||
| Телефон кочĕ | +7 83557 | ||
| Почтă индексĕсем | 429240 | ||
| Сайчĕ | |||
.gif)
Хĕрлĕ Чутай районĕ, — Чăваш Республикин (РФ) администрациллĕ-территориллĕ виçи тата муниципаллă йĕркеленĕвĕ (муниципаллă район).
Чăваш Енĕн çурçĕр-анăç енче вырнаçнă. Лаптăкĕ — 691,6 км2, çурçĕр енчен кăнтăралла тата анăç енчен тухăç еннелле 36 çухрăма тăсăлнă. Хĕвел анăç енче Сар юханшывĕ тăрах Чулхула облаçĕпе чикĕ иртет. Çурçĕр енче Етĕрне районĕ, тухăç енче — Элĕк районĕ, кăнтăр енче Çĕмĕрле районĕ вырнаçнă.
Район администрацийĕ Хĕрлĕ Чутай салинче вырнаçнă. Районăн кулленхи кăларăмĕ — Пирĕн пурнăç хаçат.
Çутçанталăк[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Район чăваш плато çинче вырнаçнă. Район варрипе çурçĕн енĕпе пĕчĕк юханшывсемпе çырмасемпе нумай тĕл пулаççĕ.
Çĕр айĕнчи пурлăхсенчен кунта хăйăр, кирпĕч тума юрăхлă суглиноксем тĕл пулаççĕ.
Кăрлач уйăхĕн вăтам температури -12,2°С танлашать, утă уйăхĕнче — 18,7 °C. Чи сивĕ температурăна кунта -44 °C паллă тунă, чи ăшшине — 37 °C. Çул тăршшĕпе 492 мм юр-çумăр çăвать.
Районăн 33% вăрмансем йышăнаççĕ. Ытларах пайĕпе кунта юман (55%), вĕрене, каврăç, ильм тĕл пулать.
Халăх йышĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Районта 1999 çул пуçламăшĕнче 22,7 пин çын пурăннă. Районта пурĕ 70 ял, вĕсенче вăтамран 354 çын пурăнать. Халăхсенчен ытларах пайĕ чăвашсем — 97%.
Администрациллĕ пайлану[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Акчикасси ял тăрăхĕ
- Атнар ял тăрăхĕ
- Кивĕ Атикасси ял тăрăхĕ
- Мăн Этмен ял тăрăхĕ
- Пантьăк ял тăрăхĕ
- Питĕркасси ял тăрăхĕ
- Тралькасси ял тăрăхĕ
- Хĕрлĕ Чутай ял тăрăхĕ
- Хусанушкăнь ял тăрăхĕ
- Штанаш ял тăрăхĕ
Район гимнĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Хĕрлĕ Чутай районĕн гимнĕ "Чечеклен,Чутай Ен" сăввине Петĕр Ялкир çырнă, кĕввине - Фёдоров П.
Паллă çыннисем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Важоров Валерий Афанасьевич, флейтист, дирижёр, вĕрентӳçĕ, профессор.
- Данилов Анатолий Васильевич, ӳнерçĕ.
- Дмитриева Юлия Александровна, хор дирижёрĕ.
- Караттай Иван Михайлович, чăваш сăвăçĕ.
- Лебедев Василий Иванович, чăваш чĕлхи тĕпчевçи.
- Логинов Алексей Романович, Совет Союзĕн Паттăрĕ.
- Некей (Михаил Иванов), чăваш халăх кĕрешӳçи.
- Оринов Вячеслав Николаевич, театр режиссёрĕ.
- Сандомирова Венера Николаевна, ӳнерçĕ.
- Элле Николай Алексеевич, Чăваш Енре театрсене йĕркелекенĕ.
- Ялкир Пётр Алексеевич, сăвăç, тăлмач, журналист.
Çавăн пекех пăхăр[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]
 |
Статьян çак пайне халлĕхе çырман. Википедине хутшăнакан ĕмĕчĕпе, çак вырăнтаятарлă пай.
Эсир çак пая çырса проекта пулăшма пултаратăр. |
Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- ^ 1 тата 2 ОКТМО Проверено 13 марта 2015.
- ^ Численность населения Российской Федерации по городам, поселкам городского типа и районам на 1 января 2010 года
Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
|
Ку Чăваш Енĕн географипе вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр. |
| Хĕрлĕ Чутай районĕн ял тăрăхĕсем | |
|---|---|
Акчикасси • Атнар • Кивĕ Атикасси • Мăн Этмен • Пантьăк • Питĕркасси • Тралькасси • Хĕрлĕ Чутай • Хусанушкăнь • Штанаш |
Хĕрлĕ Чутай районĕн пурăнан вырăнĕсем |
||
|---|---|---|
Администраци центрĕ: Хĕрлĕ Чутай Ялсем: Акташ • Акчикасси • Анат Çĕрпӳкасси • Арайкасси • Виçенер • Вырăсушкăнь • Енкĕлт • Вăрманкасси • Горбатовка • Иккĕмĕш Çăкалăх • Иккĕмĕш Хурашаш • Калкасси • Кив Атикасси • Кишля • Кошлавăш • Кӳпеш • Ирчакасси • Мăн Этмен • Карăкçырми • Мăн Хăмăркка • Мучикасси • Кивĕ Ирчемес • Иçеккей • Новое Пятино • Лопа • Мишеркасси • Пантьăк • Пĕрремĕш Çăкалăх • Пĕчĕк Этмен • Питĕркасси • Пчелка • Пухтанкасси • Çĕн Туканаш • Тумликасси • Сунтал • Çĕн Атикасси • Сĕнтĕкçырми • Сĕренкасси • Сурăм • Сосновка • Çĕн Ирчемес • Тарапай • Тралькасси • Туканаш • Туктамăш • Турхан • Шорово • Тури Çĕрпӳкасси • Тихăнушкăнь • Хусанушкăнь • Хурашаш • Упупушкăнь • Урикасси • Утаркасси • Ут Тапăрь • Хĕрлĕ Çыр • Хватукасси • Хирлӳкасси • Хурапыр • Чурпай • Шĕмшеш • Шуккасси • Штанаш • Шулю • Элĕк • Этнер • Юманлăх • Якунушкăнь • Яман | .png){kind=small} | |
Чăваш Ен |
|||
|---|---|---|---|
| Тĕп хула: Шупашкар Районсем: Вăрмар | Вăрнар | Елчĕк | Етĕрне | Йĕпреç | Канаш | Комсомольски | Красноармейски | Куславкка | Муркаш | Патăрьел | Пăрачкав | Сĕнтĕрвăрри | Çĕмĕрле | Çĕрпӳ | Тăвай | Улатăр | Хĕрлĕ Чутай | Шăмăршă | Шупашкар | Элĕк | Статьясем: Географи | Гербĕ | Гимнĕ | Историйĕ | Халăхĕ | Администрациллĕ-территориллĕ пайланăвĕ | Ялавĕ |  | |