Контент патне куҫ

Пенза облаçĕ

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал

Пенза облаçĕ
Пензенская область

Пенза облаçĕн ялавĕ Пенза облаçĕн гербĕ
Тĕп хули Пенза
Лаптăкĕ

- Пĕтĕмпе
- шыв пайĕн %.

56

43 352 км²
6,4%

Халăх йышĕ

- Пĕтĕмпе
- Йышлăх

36

1 246 609 çын патнелле (2023)
28,76 çын çын/км² патнелле

Федераци тăрăхĕ Атăлçи федераци тăрăхĕ
Экономика регионĕ Атăл-Нухрат экономика районĕ
Регион номерĕ 58
Патшалăх чĕлхисем вырăс
Губернатор Мельниченко Олег Владимирович
Саккунлăх канашĕн председателĕ Супиков Вадим Николаевич
Гимн Пенза облаçĕн гимнĕ
Вăхăт тăрăхĕ ГВ +0300

Пенза облаçĕ (выр. Пензенская область) — Раççей Федерацин субъекчĕ[1]. РФ Европăри пайĕнче вырнаçнă, Атăлçи федераци тăрăхне тата Атăл-Нухрат экономика районне кĕрет.

Администраци центрĕ — Пенза хули.

Географи

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Çак категорин тĕп статьи çук — Пенза облаçĕн географийĕ. Ăна çырса Эсир проекта пулăшма пултаратăр.

Лаптăкĕ 43,3 пин тăваткал çухрăм.

Пурăнан халăх

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Халăх йышĕ 1 млн 422,7 пинĕ çын (2005). Халăх йышлăхĕ: 32,9 çын/тăваткал çухрăм (2005), хулара: 65,6 % (2005).

Чăвашсен йышĕ — 8595 çын (2010 çул). Илемлĕ ту чăваш ялĕ вырнаçнă. "Асамат" фольклор ушкăнĕ пур. Пенза облаçĕн Чăваш наци тата культура центрĕ (2003 çултанпа) ĕçлет, ертӳçи — Николай Чирков.

Наци йышĕ

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Пурăнан халăх йышĕнче чылайрахăшĕ — вырăссем. Пысăк этнос ушкăнĕсем — тутарсемпе ирçĕсем.

Тĕп халăхсем, 1939—2010 пурăнан халăха çырнипе

Халăх 1939[2] 1959[3] 1970[4] 1979[5] 1989[6] 2002[7] 2010[8]
Вырăссем 1 484 300 (86,8 %) 1 311 909 (86,9 %) 1 323 489 (86,2 %) 1 306 093 (86,5 %) 1 296 143 (86,1 %) 1 254 680 (86,4 %) 1 165 668 (86,8 %)
Ирçĕсем 132 752 (7,8 %) 109 442 (7,2 %) 106 485 (6,9 %) 95 718 (6,3 %) 86 370 (5,7 %) 70 739 (4,9 %) 54 703 (4,1 %)
Тутарсем 64 660 (3,8 %) 62 224 (4,2 %) 74 835 (4,9 %) 78 236 (5,2 %) 81 307 (5,4 %) 86 805 (6,0 %) 86 431 (6,4 %)
Чăвашсем 7535 (0,4 %) 6050 (0,4 %) 7433 (0,5 %) 7121 (0,5 %) 7075 (0,5 %) 6738 (0,5 %) 8595 (0,7 %)

Администрациллĕ-териториллĕ пайлану

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ӳкерчĕк:Penzenskaya oblast NN.png

Администрациллĕ-териториллĕ тытăмлăхĕ

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Пенза облаçĕн «Об административно-территориальном устройстве Пензенской области» саккунĕпе тата Уставĕпе, Раççей субъекчĕнче малалла администрациллĕ-териториллĕ йĕркеленӳсем кĕреççĕ[9][10][11]:

  • 3 облаç пĕлтерешпе хула (Пенза, Кузнецк тата Заречный ХАТЙ)
    • Пенза хулинчи 4 хула районĕсем пур (Чукун Çул районĕ, Ленин районĕ, Юпа районĕ, Пĕрремĕш Çу районĕ).
  • 27 район (ял районĕ), вĕсенче:
    • 8 район пĕлтерешпе хула (Белинский, Городище, Сурск, Каменка, Анат Ломов, Никольск, Сердобск, Спасск)
    • 16 ĕç паççулки е хула евĕрле паççулкă (Башмаково, Беково, Чаадаевка, Земетчино, Исса, Колышлей, Верхозим, Евлашево, Лунино, Мокшан, Сура, Пачелма, Золотаревка, Сосновоборск, Тамала, Шемышейка)
    • 264 ял канашĕ.

Муниципаллă тытăмлăх

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Пенза облаçĕнче 318 муниципаллă йĕркеленӳсем пур (2020 çулта, Кăрлачăн 1-мĕшĕ)[12]:

  • 3 хула округĕ
  • 27 муниципаллă район, вĕсенче
    • 24 хула тăрăхĕ
    • 264 ял тăрăхĕ

Районсем тата облаç пĕлтерешпе хуласем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
  1. Башмаково районĕ — Башмаково хеп
  2. Беково районĕ — Беково хеп
  3. Белинский районĕ — Белинский хули
  4. Бессоновка районĕ — Бессоновка ялĕ
  5. Ватă районĕ — Ватă ялĕ
  6. Городище районĕ — Городище хули
  7. Заметчино районĕ — Заметчино хеп
  8. Исса районĕ — Исса хеп
  9. Каменка районĕ — Каменка хули
  10. Камешкир районĕ — Вырăс Камешкир ялĕ
  11. Колышлей районĕ — Колышлей хеп
  12. Кухнецк районĕ — Кузнецк хули
  13. Лопатино районĕ — Лопатино ялĕ
  14. Лунино районĕ — Лунино хеп
  15. Пĕчĕк Сердоба районĕ — Пĕчĕк Сердоба ялĕ
  16. Мăкшă районĕ — Мăкшă хеп
  17. Наровчат районĕ — Наровчат ялĕ
  18. Çăрттанлă районĕ — Çăрттанлă ялĕ
  19. Анатри Ломов районĕ — Анатри Ломов хули
  20. Никольск районĕ — Никольск хули
  21. Пачелма районĕ — Пачелма хеп
  22. Пенза районĕ — Кондоль ялĕ
  23. Сердобск районĕ — Сердобск хули
  24. Сосновоборск районĕ — Сосновоборск хеп
  25. Сăпас районĕ — Сăпас хули
  26. Тамала районĕ — Тамала хеп
  27. Шемышейка районĕ — Шемышейка хеп
  1. Заречный (ХАТЙ)
  2. Кузнецк
  3. Пенза

Хулисем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Паллă çынсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
  • Скумин, Виктор Андреевич – вырӑс ăсчахĕ, пĕрлĕх ĕçченĕ, медицина ăслăхĕсен тухтăрĕ, педагогика тата психологи профессорĕ, „Сывлӑх патне культура урлӑ“ халӑхсен хушшинчи пĕрлĕхлĕ юхӑмăн президенчĕпе пуçласа яраканĕ.

Асăрхавсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
  1. ^ Калуцкова Н.Н., Горячко М.Д. и др Пе́нзенская о́бласть / председ. Ю.С. Осипов и др., отв. ред. С.Л. Кравец. — Большая Российская Энциклопедия (в 35 т.). — Мускав: Научное издательство «Большая российская энциклопедия», 2014. — Т. 25. П - Пертурбационная функция. — 26000 экз. — ISBN 978-585270-362-0
  2. ^ Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей
  3. ^ Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей
  4. ^ Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей
  5. ^ Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей
  6. ^ Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей
  7. ^ Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей
  8. ^ Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года 2012 ҫулхи Нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗнче архивланӑ.
  9. ^ Закон Пензенской области от 09 марта 2005 года N 774-ЗПО «Об административно-территориальном устройстве Пензенской области».
  10. ^ Реестр административно-территориальных образований Пензенской области.
  11. ^ Устав Пензенской области.
  12. ^ Росстат. Распределение муниципальных учреждений по типам муниципальных образований на 1 января 2020 года..

Каçăсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Пенза облаçĕ
Пенза облаçĕн ялавĕ

Администраци центрĕ: Пенза
Хуласем: Белинский | Городище | Заречный | Каменка | Кузнецк | Анатри Ломов | Никольск | Сердобск | Сăпас | Сурск

Муниципаллă-территориллĕ пайланăвĕ:

Хула тăрăхĕсем: Заречный (ЗАТО) | Кузнецк | Пенза
Районсем: Пушмак | Бековский | Белинский | Бессонов | Ватă | Городище | Земетчинский | Иссинский | Каменка | Камешкир | Колышлă | Кузнецк | Лопатино | Лунино | Малосердобинский | Мăкшă | Наровчат | Çăрттанлă | Анатри Ломов | Никольский | Пачăлма | Пенза | Сердобский | Сосновоборский | Сăпас | Тамала | Шемышей

Статьясем: Географи | Гербĕ | Гимнĕ | Историйĕ | Халăхĕ | Администрациллĕ-территориллĕ пайланăвĕ | Ялавĕ

Пенза облаçĕн гербĕ
Раççей Федерацин Атăл федераци тăрăхĕ
Раççей Федерацийĕ
п • с • т
ПРКП (б) — ССКП Пенза обкомĕн пĕрремĕш секретарĕсем (1939-1991)

Александр Кабанов (1939-1942)  • Константин Морщинин (1942-1949)  • Иван Лебедев (1949-1952)  • Сергей Бутузов (1952-1961)  • Лев Ермин (1961-1963, в 1963-1964 ял, 1964-1979)  • Борис Маткин (1963-1964 пром.)  • Фёдор Куликов (1979-1990)  • Борис Зубков (1990-1991)

ССКП Пенза облаçĕн комитечĕ  • Пенза облаçĕ

п • с • т
Пенза облĕçтăвкомĕн председателĕсем (1939—1991)

Трофим Дажин (1939—42)  • Евгений Порошин (1942—43)  • Матвей Мотинов (1943—45)  • Михаил Захаров (1945—48)  • Яков Абрамов (1948—49)  • Александр Петрищев (1949—50)  • Фёдор Кулаков (1950—55)  • Виктор Пищулин (1955—61)  • Григорий Смирнов (1961—62, в 1962—64 ял, 1964—65)  • Виктор Ерзунов (1962—64, пром.)  • Борис Маткин (1965)  • Николай Мальшаков (1965—68)  • Виктор Дорошенко (1968—89)  • Анатолий Ковлягин (1989—91)

п • с • т
Пенза облаçĕн музейĕсем
Федераци шайĕнчи
Регион шайĕнчи


Çăлкуç — «https://cv.wikipedia.org/w/index.php?title=Пенза_облаçĕ&oldid=836271»