Якути

	Саха Республиката; Республика Саха (Якутия)
Якути ялавĕ	Якути гербĕ
Тĕп хули	Якутск
Лаптăкĕ; - Пĕтĕмпе; - шыв пайĕн %.	1 ; 3 103 200 км²; 0,6
Халăх йышĕ; - Пĕтĕмпе; - Йышлăх	58; 958 291 патнелле (2010); 0,3/км² патнелле
Федераци тăрăхĕ	Инçет Тухăç Федераллă Округĕ
Экономика регионĕ	Инçет Тухăç районĕ
Регион номерĕ	21
Патшалăх чĕлхисем	якут, вырăс
Президент	Вячеслав Штыров
Председатель кабинета министров
Правительство председателĕ	Егор Борисов
Гимн	Якут гимнĕ
Вăхăт тăрăхĕ	ГВ +06 — +08

Якути (Саха Республики) (якут. Саха Өрөспүүбүлүкэтэ, выр. Республика Саха/Якутия), — Раççей Федерацийĕн республики. 1922 çулхи ака уйăхĕн 27-мĕшĕнче йĕркеленĕ (Якути АССРĕ). Якути виçĕ вăхăт хăйăвне кĕрет.

Истори[тӳрлет | кодне тӳрлет]

1851 çулта Иркутск генерал-кĕпернин Якути облаçне йĕркеленĕ. 1922 çулхи ака уйăхĕн 27-мĕшĕнче вара Якути АССРне туса хунă. 1991 çулхи раштавăн 28-мĕшĕнчен пуçласа — Якути ССРĕ, 1992 çулхи ака уйăхĕн 27-мĕшĕнчен пуçласа — Саха Республики.

Халăх йышĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Якутинче пурĕ 950,7 пин (2005) çын пурăнать, вĕсенчен 64,2% хула çыннисем. Пĕр тăваткал çухрăм çине 0,3 çын килет. Ку Раççейре чи пĕчĕк виçе.

Пурăнакан халăхсен тĕлĕшĕнчен республикăра якутсем (45,54%), вырăссем (41,15%), украинсем (3,65%) тата ыттисем пурăнаççĕ. 2002 çулхи перепись тăрăх Якутинче 127 тĕрлĕ халăх пурăннă.

Хулисем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Якутск (235,6 пин)
Нерюнгри (69,1 пин)
Мирнăй (34,4 пин)
Ленск (26,2 пин)
Алдан (20,5 пин)

Пайланăвĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Раççейĕн Инçет Тухăç Федераллă Округĕ
Саха Республики (Якутия) \| Камчатка Енĕ \| Тинĕсçум Енĕ \| Хабаровск Енĕ \| Амур облаçĕ \| Магадан облаçĕ \| Сахалин облаçĕ \| Еврей автономлă облаçĕ \| Чукотка автономлă округĕ

Ку вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.
Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла.

п • с • т Раççейĕн федераци тытăмлăхĕ
Республикăсем	Адыгей • Алтай • Пушкăртстан • Бурят Республики • Дагестан • Ингушети • Кабарда-Балкар Республики • Калмăк Республики • Карачай-Черкес Республики • Карели • Коми • Крым • Мари Эл • Мордва Республики • Саха (Якути) • Çурçĕр Осети • Тутарстан • Тыва Республики • Удмурти • Хакас Республики • Чечен Республики • Чăваш Республики

Енсем	Алтай • Байкал Лешьен • Камчатка • Краснодар • Красноярск • Перĕм • Тинĕсçум • Ставрополь • Хабар

Облаçсем	Амур • Архангельск • Аçтăрхан • Белгород • Брянск • Улатимĕр • Волгоград • Вологда • Воронеж • Иваново • Иркутск • Калининград • Калуга • Кемĕр • Киров • Кострома • Курган • Курск • Ленинград • Липецк • Магадан • Мускав • Мурман • Чулхула • Новгород • Çĕн Çĕпĕр • Омск • Ăренпур • Орёл • Пенза • Псков • Ростов • Рязань • Самар • Сарăту • Сахалин • Свердловск • Смулен • Тамбов • Тĕвер • Томск • Тулă • Тĕмен • Чĕмпĕр • Челепи • Ярославль

Федераци шайĕнчи хуласем	Мускав • Санкт-Петербург • Севастополь

Автономи облаçĕ	Еврей

Автономи тăрăхĕсем	Ненец¹ • Хантă-Манси — Югра² • Чукотка • Ямал-Ненец²
¹ Архангельск облаçĕ шутне кĕрет ² Тĕмен облаçĕ шутне кĕрет