Калифорний

Элементсен периодла тытăмĕ H He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra ** Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og * La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu ** Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Сĕлтĕлле металсем	Сĕлтĕлле-çĕрле металсем	Куçăмлă металсем
Çăмăл металсем	Металлоидсем	Инертлă газсем
Металмаррисем Галогенсем Лантаноидсем Актиноидсем

Cf	98
251,0796
[Rn] 5f10 7s2
Калифорни

Калифорни — 98 атом номерлĕ хими элеменчĕ. Атом масси 251,0796; Cf тесе паллă тăваççĕ(лат. Californium), актиноидсен шутне кĕрет.

Истори

1950-мĕш çулта Калифорни университетĕнче Сиборг ушкăнĕ туса илнĕ. Калифорнин пĕрремĕш хытă çыхăнăвĕсене: ²⁴⁹Cf₂O₃ тата ²⁴⁹CfOCl 1958-мĕш çулта уйăрнă.

Ячĕ пулни

Калифорни университечĕ яте панă. Авторсем каланă тăрăх вĕсем Америка пионерĕсен ĕмĕр каялла Калифорнине çитме мĕнле йывăр пулнă, çавăн пекех çĕнĕ элемент тупма вăй хумалла пулнă.

Уйăрни

Калифорние е CfF₃ литипе хутшăнтарса уйăраççĕ:

CfF₃ + 3Li = Cf + 3LiF,

е калифорни оксидне Cf₂O₃ кальципе:

Cf₂O₃ + 3Са = 2Cf + 3СаО.

Ытти актиноидсенчен калифорние экстракци е хроматографи майĕсемпе уйăраççĕ.

Физика тата хими пахалăхĕсем

Калифорни питĕ çăмăл вĕçекен металл. Икĕ модификаци пур. 600 °C сахалрах пулсан a-модификаци гексагоналлă решёткăпа (параметрĕсем: а = 0,339 нм, с = 1,101 нм), 600 °C çӳллĕрех пулсан — b-модификаци кубла гранецентрланă решёткăпа. Металл 900 °C ирĕлĕт, 1227 °C вĕрет.

Хими пахалăхĕсемпе лантаноидсем евĕрлĕ. Калифорнин галогенидсемпе (CfHal₃) оксигалогенидĕсене (CfOHal) синтезланă. Калифорнин диоксидне (CfO₂) туса илме калифорни оксидне (Cf₂O₃)10 МПА пусăмра кислородпа хĕртсе çунтараççĕ. Cf³⁺ çыхăнăвĕсене вăйлă окислительсемпе хутшăнтарса Cf⁴⁺ ионĕсене растворсене тăваççĕ. Калифорнин хытă йодидне (CfI₂) ситнезланă. Шыв растворĕсенче Cf³⁺ электрохимикăлла Cf²⁺ туса илеççĕ.

Каçăсем

• Калифорни Webelements çинче
• Калифорни хими элеменчĕсен вулавăшĕнче 2011 ҫулхи Ҫурла уйӑхӗн 23-мӗшӗнче архивланӑ.

Ку вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр. Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла.