Ириди

**Элементсен тапхăр системи**
H																	He
Li	Be											B	C	N	O	F	Ne
Na	Mg											Al	Si	P	S	Cl	Ar
K	Ca	Sc	Ti	V	Cr	Mn	Fe	Co	Ni	Cu	Zn	Ga	Ge	As	Se	Br	Kr
Rb	Sr	Y	Zr	Nb	Mo	Tc	Ru	Rh	Pd	Ag	Cd	In	Sn	Sb	Te	I	Xe
Cs	Ba	*	Hf	Ta	W	Re	Os	Ir	Pt	Au	Hg	Tl	Pb	Bi	Po	At	Rn
Fr	Ra	**	Rf	Db	Sg	Bh	Hs	Mt	Ds	Rg	Cn	Nh	Fl	Mc	Lv	Ts	Og

	*	La	Ce	Pr	Nd	Pm	Sm	Eu	Gd	Tb	Dy	Ho	Er	Tm	Yb	Lu
	**	Ac	Th	Pa	U	Np	Pu	Am	Cm	Bk	Cf	Es	Fm	Md	No	Lr

Ириди (Ir)
Атом номерĕ	77
Ахаль япалалăхăн тĕсĕ	Кĕмĕл тĕслĕ металл
Атом пахалăхĕсем
Атом масси (моль масси)	192.22 а. е. м. (г/моль)
Атом радиусĕ	136 пм
Ионизаци хăвачĕ (пĕрремĕш электрон)	868.1(9.00) кДж/моль (эВ)
Электрон конфигурацийĕ	[Xe] 4f¹⁴ 5d⁷ 6s²
Хими пахалăхĕсем
Ковалент радиусĕ	127 пм
Ион радиусĕ	(+4e) 68 пм
Электроçуклăх (Полинг шучĕпе)	2.20
Электрод потенциалĕ	Ir←Ir³⁺ 1.00В
Йӳçĕклев степенĕсем	6, 4, 3, 2, 1, 0, -1
Ахаль япалалăх термодинамика пахалăхĕсем
Тачăлăхĕ	22.42^[1], 22,65^[2] г/см³
Ăшă удель калăпăшĕ	0.133 Дж/(K ·моль)
Теплопроводность	147^[3] Вт/(м ·K)
Ирĕлӳ температури	2683 K
Ирĕлӳ ăшăлăхĕ	27.61 кДж/моль
Вĕрев температури	4403 K
Пăслав ăшăлăхĕ	604 кДж/моль
Моль калăпăшĕ	8.54 см³/моль
Ахаль япалалăх кристалл чĕнтĕрĕ
Чĕнтĕр тытăмĕ	кубла гранĕпе центăрланă
Чĕнтĕр тапхăрĕ	3.840 Å
c/a танлашăнни	n/a
Дебай температури	430.00 K

Ir	77
192.22
[Xe] 4f¹⁴ 5d⁷ 6s²
Ириди

Ириди —Элементсен периодикăллă системин хими элеменчĕ, 77, символĕ Ir(лат. Iridium), платина ушкăнне кĕрекен хытă кĕмĕл тĕслĕ металл.

Истори[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Англи химикĕ Теннант Смитсон 1803-мĕш çулта Кăнтăр Америкăран илсе килнĕ платинари хутăшсенче осмипе пĕрле тупнă. Ячĕ (ав.гр. ἶρις — асамат кĕперĕ) тăварĕсем тĕрлĕ тĕслĕ пулнипе çыхăннă.

1 трой унцийĕ ириди

Изотопĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Тĕп статья: Ириди изотопĕсем

Çеруправĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Осмиллĕ ириди управĕсем КАРта, Британи Колумбинче, Канадăра, АНШ, Çĕнĕ Гвинейăра вырнаçнă.^[4]

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Большая советская энциклопедия
Химическая энциклопедия под ред. И. Л. Кнулянца. Т.2, стр.271.

Асăрхатарусем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

^ Theoretical calculation gave the following results (The lattice parameters, densities and atomic volumes of the platinum metals. Crabtree, Robert H. Sterling Chem. Lab., Yale Univ., New Haven, CT, USA. Journal of the Less-Common Metals (1979), 64(1), P7-P9. )
^ XuMuK.ru — ИРИДИЙ — Химическая энциклопедия
^ Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.) Химическая энциклопедия: в 5 т. — Советская энциклопедия. — Т. 2. — 100 000 экз.
^ Осмилĕ ириди (выр.)

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

[density-1] Theoretical calculation gave the following results (The lattice parameters, densities and atomic volumes of the platinum metals. Crabtree, Robert H. Sterling Chem. Lab., Yale Univ., New Haven, CT, USA. Journal of the Less-Common Metals (1979), 64(1), P7-P9. )

[density_xumuk-2] XuMuK.ru — ИРИДИЙ — Химическая энциклопедия

[ХЭ-3] Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.) Химическая энциклопедия: в 5 т. — Советская энциклопедия. — Т. 2. — 100 000 экз.

[4] Осмилĕ ириди (выр.)

[1]

[2]

[3]

[4]