Бериллий

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
(Берилли ҫинчен куҫарнӑ)
Бериллий / Beryllium (Be)
Атом номерĕ 4
Ансат япалалăхăн курăмĕ 99% тасалăхлă берилли, поликристал фрагменчĕ

çемçĕ шурă-кĕмĕл тĕслĕ метал

Атом палăрăмĕсем
Атом масси
(моль масси)
9,01218 а. е. м. (г/моль)
Атом радиусĕ 112 пм
Ионизаци энергийĕ
(пĕрремĕш электрон)
898,8 (9,32) кДж/моль (эВ)
Электронсен конфигурацийĕ [He] 2s2
Химилле палăрăмсем
Ковалентла радиус 90 пм
Ион радиусĕ 35 (+2e) пм
Электронегативлăх
(Полинг шучĕпе)
1.57
Электрод потенциалĕ −1,69 В
Оксидлав капашĕсем 2; 1
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем
Тачăлăх 1,848 г/см³
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш 16,44[1] Дж/(K·моль)
Ăшăяраслăх 201 Вт/(м·K)
Шăрану температури 1551 K
Шăраннин пайлавла ăшши 12,21 кДж/моль
Вĕрев температури 3243 K
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ 309 кДж/моль
Моль калăпăшĕ 5,0 см³/моль
Ансат япалалăхăн кристалл решетки
Решетке тытăмĕ гексагоналлă
Решетке периочĕ a=2,286; c=3,584 Å
c/a танлашăнни 1,567
Дебай температури 1000 K
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Be (пĕлтерĕшсем) пăхăр.

Бериллий — тăваттăмĕш çăмăл элемент, атомĕ тăватă протонпа пилĕк нейтронран тăрать.


Be 4
9,012182
2s2
Бериллий

Ăна уранăн массине 50 килограмм вырăнне 250 грамма çитермелĕх (экран, куçлăх, пусса хĕстернĕ вырăнне) усă кураççĕ.

Кунçул[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Бериллипе унăн минералĕсене тĕпчев ĕçĕсене расççей химикĕ И.В.Авдеев (1818—1865) туса пынă. Вăлах бериллийĕн оксичĕ BeO тесе палăртнă, маларах йăнăшпа Be2O3 çырнă пулнă.

Çулăма çирĕплă материалсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ракетăн çунакан япали[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Йӳçĕклекен
Йӳçĕклекен Удель туртăмĕ (Р1, çек) Çунтару температури °С Çунакан япала тачăлăхĕ г/см3 Хăвăртлăх ӳсĕмĕ, ΔVид,25, м/çек Çунакан япалан йывăрăш шучĕ %
Фтор 323,3 çек 4328 °C 1,547 5014 м/çек 13 %
Тетрафторгидразин 310,8 çек 4234 °C 1,19 4204 м/çек 11 %
ClF3 277,4 çек 4075 °C 1,85 4696 м/çек 13 %
ClF5 289,6 çек 4176 °C 1,762 4791 м/çек 13 %
Перхлорилфторид 242,6 çек 3593 °C 1,709 3953 м/çек 13 %
Фтора йӳçлекен 308,6 çек 4177 °C 1,561 4986 м/çек 13 %
Йӳçлĕк 235,4 çек 3637 °C 1,21 3213 м/çек 15 %
Водород перекиçĕ 276,8 сек 3472 °C 1,503 4231 м/çек 18 %
Азот кислоти 256 сек 2728 °C 1,574 4005 м/çек 24 %

Усă курасси[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Хутăш шăранчăксене пахалатни[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Бериллие чылайлă тĕрлĕ шăранчăксене хушаççĕ, çав вара юлашкисене хытарать, çирĕплетет, вĕсенчен хатĕрленĕ япаласен çийĕ коррозие хирĕç тăма пултарать. Техникăра бериллиллĕ бронзăпа усă кураççĕ (пружинăллă перĕнӳсем). Хурçăна 0,5 % бериллие хушса тунă пружина хĕрлĕ тĕсе çитиччен хĕртнĕ чух пружинăлать.

Рентген техники[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Берилли рентген пайăркисене начар пуçтарать, çавăнпа та унтан рентген пăрăхĕсенче пайăркасем тулашне тухмашкăн чӳречене хатĕрлеççĕ.

Атом энергетики[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Атăм реакторĕсенче бериллипе нейтронсен хăвăртлăхне чакараççĕ. α-радиохастар нуклидсемпе хутăшра берилли ампуллă нейтронлă çăлкуçсенче, мĕншĕн тесен берилли-9 тĕшшисемпе α-пĕрчĕксен хутшăнăвĕнчен нейтронсем çуралаççĕ: 9Ве(α, n)12C.

Лазер материалĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Лазер техникинче берилли алюминачĕнчен хатĕрленĕ хурçă е пластина пайăрка кăларать.

Изотопӗсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]


Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  1. ^ Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.) Химическая энциклопедия: в 5 т. — Мускав: Советская энциклопедия, 1988. — Т. 1. — С. 280. — 100 000 экз.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]