Празеодим
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Сĕлтĕ металлĕсем | Сĕлтĕ çĕр металлĕсем | Куçăмлă металсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Çăмăл металсем | Çурри металсем | Сипетлĕ газсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Празеоди́м/Praseodymium (Pr) | |
---|---|
Атом номерĕ | 59 |
Ахаль япалалăхăн тĕсĕ | Шурă кĕмĕл тĕслĕ, çемçе, туптанакан металл ![]() |
Атом пахалăхĕсем | |
Атом масси (моль масси) |
140,90765 а. е. м. (г/моль) |
Атом радиусĕ | 182 пм |
Ионизаци хăвачĕ (пĕрремĕш электрон) |
526,6 (5,46) кДж/моль (эВ) |
Электрон конфигурацийĕ | [Xe] 4f3 6s2 |
Хими пахалăхĕсем | |
Ковалент радиусĕ | 165 пм |
Ион радиусĕ | (+4e) 90 101.(+3e) 3 пм |
Электроçуклăх (Полинг шучĕпе) |
1,13 |
Электрод потенциалĕ | Pr←Pr3+ −2,35 В |
Йӳçĕклев степенĕсем | 4, 3 |
Ахаль япалалăх термодинамика пахалăхĕсем | |
Тачăлăхĕ | 6,773 г/см³ |
Ăшă удель калăпăшĕ | 27,44 Дж/(K·моль) |
Теплопроводность | 27,5 Вт/(м·K) |
Ирĕлӳ температури | 1204 K |
Ирĕлӳ ăшăлăхĕ | 11,3 кДж/моль |
Вĕрев температури | 3785 K |
Пăслав ăшăлăхĕ | 331 кДж/моль |
Моль калăпăшĕ | 20,8 см³/моль |
Ахаль япалалăх кристалл чĕнтĕрĕ | |
Чĕнтĕр тытăмĕ | гексагоналлă |
Чĕнтĕр тапхăрĕ | 3,670 Å |
c/a танлашăнни | 1,614 |
Дебай температури | n/a K |
Pr | 59 |
140,90765' | |
4f36s2 | |
Празеодим |
Празеодим — Элементсен периодикăллă системин 59-мĕш элеменчĕ, лантаноидсен ушкăнне кĕрет.
Тупмалли
Истори[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Празеодима 1885-мĕш çулта австри химикĕ К. Ауэр фон Вельсбах уçнă.Вăл швед химикĕ Мосандер Карл Густав уçнă дидим элемент икĕ çывăх физика-хими пахалăхлă элемент хутăшĕ пулнине палăртнă. Вĕсене вĕл неодим тат празеодим ят панă.
Ячĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Грек чĕлхинчи грек πράσιος — «çутă-симĕс» тата грек δίδυμος — «йĕкĕреш» сăмахсенчен.
Туса илни[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Ытти сайра çĕр металлĕсемпе пĕрле туса илеççĕ. Экстракципе е хромотографипе тата майлă кристаллизицеленĕ чухне празеодим ытти çăмăл лантаноидсемпе пĕрле пухăнать, кайран неодимпа пĕрле уйрăлать. Малала празеодима неодимран 850oC металлотермла е электролизпа уйăраççĕ.
Хими пахалăхĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Празеодим металĕ сивĕ сывлăшра майĕпен, 150oC хăвăрт çунса празеодим (III,IV) оксичĕ пулать
- 12 Pr + 11 O2 → 2 Pr6O11
Празеодим сивĕ шывпа майĕпен, вĕри шывпа хăвăрт хутшăнăва кĕрет:
- 2 Pr (s) + 6 H2O (l) → 2 Pr(OH)3 (aq) + 3 H2 (g)
Празеодим металлĕ пĕтĕм галогенсемпе хутшăнăве кĕрет:
- 2 Pr (s) + 3 F2 (g) → 2 PrF3 (s) [симĕс]
- 2 Pr (s) + 3 Cl2 (g) → 2 PrCl3 (s) [симĕс]
- 2 Pr (s) + 3 Br2 (g) → 2 PrBr3 (s) [симĕс]
- 2 Pr (s) + 3 I2 (g) → 2 PrI3 (s)
Празеодим кӳкĕрт йӳçĕкĕпе хутшăнса симĕс тĕслĕ комплекс пулать:[1]
- 2 Pr (s) + 3 H2SO4 → 2 Pr3+ + 3 SO42 + 3 H2 (g)
Изотопĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- R.J. Callow, "The Industrial Chemistry of the Lanthanons, Yttrium, Thorium and Uranium", Pergamon Press, 1967.
Хакĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Празеодим хакĕ неодим хакĕ пекрех. Хальхи вăхăтра 1 кг 40 доллар яхăн.
Усă курни[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Празеоди ионĕсем 1,05 мкм тăршĕллĕ лазер шевлисене пуçарма усă кураççĕ. Празеодим фторичĕ лазер материалĕсен шутне кĕрет. Празеоди оксичĕ кантăк тунă çĕрте çутă симăс тĕс пама усă кураççĕ. Празеодим монотеллурдне хăшпĕр сайра çĕр элеменчĕсенчен тунă термоэлектрика материалĕсен пахалăхне ылмаштарма усă кураççĕ. ТермоЭДС коэффичиенчĕ: 52-55 мкВ/К
Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- ^ Chemical reactions of Praseodymium. Webelements. Тĕрĕсленĕ 6 Çĕртме уйăхĕн 2009.
Лантаноидсем |
---|
Лантан | Цери | Празеодим | Неодим | Промети | Самари | Европи | Гадолини | Терби | Диспрози | Гольми | Эрби | Тули | Иттерби | Лютеци |