Чĕркĕмĕл
(Ртуть çинчен куçарнă)
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сĕлтĕ металлĕсем | Сĕлтĕ çĕр металлĕсем | Куçăмлă металсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Çăмăл металсем | Çурма металсем | Сипетлĕ газсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Чĕркĕмĕл / Hydrargyrum (Hg) | |
|---|---|
| Атом номерĕ | 80 |
| Ахаль япалалăхăн тĕсĕ |
шурă-кĕмĕл тĕслĕ йывăр шĕвек метал |
| Атом пахалăхĕсем | |
| Атом масси (моль масси) |
200,59 а. е. м. (г/моль) |
| Атом радиусĕ | 157 пм |
| Ионизаци хăвачĕ (пĕрремĕш электрон) |
1 006,0 (10,43) кДж/моль (эВ) |
| Электрон конфигурацийĕ | [Xe] 4f14 5d10 6s2 |
| Хими пахалăхĕсем | |
| Ковалент радиусĕ | 149 пм |
| Ион радиусĕ | (+2e) 110 (+1e) 127 пм |
| Электроçуклăх (Полинг шучĕпе) |
2,00 |
| Электрод потенциалĕ | Hg←Hg2+ 0,854 В |
| Йӳçĕклев степенĕсем | +2, +1 |
| Ахаль япалалăх термодинамика пахалăхĕсем | |
| Тачăлăхĕ | 13,546 (@ +20 °C) г/см³ |
| Ăшă удель калăпăшĕ | 27,98[1] Дж/(K·моль) |
| Теплопроводность | 8,3 Вт/(м·K) |
| Ирĕлӳ температури | 234,28 K |
| Ирĕлӳ ăшăлăхĕ | 2,295 кДж/моль |
| Вĕрев температури | 629,73 K |
| Пăслав ăшăлăхĕ | 58,5 кДж/моль |
| Моль калăпăшĕ | 14,8 см³/моль |
| Ахаль япалалăх кристалл чĕнтĕрĕ | |
| Чĕнтĕр тытăмĕ | ромбоэдăрла |
| Чĕнтĕр тапхăрĕ | 2,990 Å |
| c/a танлашăнни | n/a |
| Дебай температури | 100,00 K |
| Hg | 80 |
| 200,59 | |
| [Xe]4f145d106s2 | |
| Ртуть | |
Чĕркĕмĕл (лат. hydrargyrum, выр. ртуть) — элементсен периодикăллă системин II ушкăнăн хушма ушкăн айĕн хими элеменчĕ, атăм нумерĕ 80, атăм йывăрăшĕ (масси) 200,59, символĕ Hg.
Авалтанах ку элемента чăвашсем чĕркĕмĕл тенĕ. Тĕслĕхрен, «Хĕр кăмăлĕ — чĕркĕмĕл» каларăшра тĕл пулма пулать.
Тупмалли
Тупăшлани[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Раççейре 23 чĕркĕмĕлĕн çĕруправĕсене палăртнă, промăçлă янтă пуррисем 15,6 пин тоннă (2002).
Физика пахалăхĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Чĕркĕмĕл — пӳлĕмри температурăра пĕртен пĕр шĕвек металлĕ. Чĕркĕмĕлĕн магнетисăм пахалăвĕсем çук.
Изотопĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Хими пахалăхĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Чĕркĕмĕл — сахал хастар металл.
300 °C çити вĕретсен чĕркĕмĕл йӳçлĕкпе хутăшса пĕрлешет:
2Hg + O2 → 2HgO
Усă курни[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Çавăн пекех пăхăр[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- ^ Редкол.:Зефиров Н. С. (гл. ред.) Химическая энциклопедия: в 5 т.. — Мускав: Советская энциклопедия, 1995. — Т. 4. — 20 000 экз. — ISBN 5—85270—039—8
