Германий

**Элементсен периодла тытăмĕ**
H																	He
Li	Be											B	C	N	O	F	Ne
Na	Mg											Al	Si	P	S	Cl	Ar
K	Ca	Sc	Ti	V	Cr	Mn	Fe	Co	Ni	Cu	Zn	Ga	Ge	As	Se	Br	Kr
Rb	Sr	Y	Zr	Nb	Mo	Tc	Ru	Rh	Pd	Ag	Cd	In	Sn	Sb	Te	I	Xe
Cs	Ba	*	Hf	Ta	W	Re	Os	Ir	Pt	Au	Hg	Tl	Pb	Bi	Po	At	Rn
Fr	Ra	**	Rf	Db	Sg	Bh	Hs	Mt	Ds	Rg	Cn	Nh	Fl	Mc	Lv	Ts	Og

	*	La	Ce	Pr	Nd	Pm	Sm	Eu	Gd	Tb	Dy	Ho	Er	Tm	Yb	Lu
	**	Ac	Th	Pa	U	Np	Pu	Am	Cm	Bk	Cf	Es	Fm	Md	No	Lr

Германи / Germanium (Ge)
Атом номерĕ	32
Ансат япалалăхăн курăмĕ	Метал евĕр йăлтăртатакан çутă сăра полупроводник)
Атом палăрăмĕсем
Атом масси (моль масси)	72,61 а. е. м. (г/моль)
Атом радиусĕ	137 пм
Ионизаци энергийĕ (пĕрремĕш электрон)	760,0 (7,88) кДж/моль (эВ)
Электронсен конфигурацийĕ	[Ar] 3d¹⁰ 4s² 4p²
Химилле палăрăмсем
Ковалентла радиус	122 пм
Ион радиусĕ	(+4e) 53 (+2e) 73 пм
Электронегативлăх (Полинг шучĕпе)	2,01
Электрод потенциалĕ	0
Оксидлав капашĕсем	4, 2
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем
Тачăлăх	5,323 г/см³
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш	23,32^[1] Дж/(K ·моль)
Ăшăяраслăх	60,2 Вт/(м ·K)
Шăрану температури	1210,6 K
Шăраннин пайлавла ăшши	36,8 кДж/моль
Вĕрев температури	3103 K
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ	328 кДж/моль
Моль калăпăшĕ	13,6 см³/моль
Ансат япалалăхăн кристалл решетки
Решетке тытăмĕ	кубла
Решетке периочĕ	5,660 Å
c/a танлашăнни
Дебай температури	360 K

Ge	32
72,61
[Ar] 3d¹⁰ 4s² 4p²
Германи

Германи (ним. Germanium) — Элементсен периодикăллă системин 32-мĕш хими элеменчĕ. Ge символпа палăртаççĕ.

Истори

Д. И. Менделеев элементсен периодикăллă системипе килĕшӳллĕн Германи пулассине, ун химипе физика пахалăхĕсене, каласа хунă (эка-кремний). 1885-мĕш çулта нимĕç химикĕ Клеменс Винклер аргиродит Ag₈GeS₆ минерала тĕпченĕ чухне уçнă.

Ячĕ пулни

Винклер хăйĕн тăван çĕршывне Германие, асăнса ят панă.

Физика пахалăхĕсем

Германин чĕнтĕр тытăмĕ кĕвер чул евĕр, кубла.

Изотопĕсем

Тĕп статья: Германи изотопĕсем

Çутçанталăкра германин пилĕк изотоп тĕл пулать: ⁷⁰Ge (20,55 % масс.), ⁷²Ge (27,37 %), ⁷³Ge (7,67 %), ⁷⁴Ge (36,74 %), ⁷⁶Ge (7,67 %). Малтанхи тăваттăшĕ стабиллă, юлашки йĕкĕр бета-арканупа пайланать. Çурма аркану тапхăрĕ 1,58·10²¹ çул. Унсăр пуçне тата икĕ "нумай пурăнакан" искуствелла изотоп пур: ⁶⁸Ge (Т_1/2 270,8 кун) тата ⁷¹Ge (Т_1/2 11,26 кун).

Хакĕ

Çул	Хакĕ ($/кг)^[2]
1999	1,400
2000	1,250
2001	890
2002	620
2003	380
2004	600
2005	660
2006	880
2007	1,240

2007-мĕш çулхи вăтам хаксем /^[3]

Германи металĕ $1200/кг
Германи диоксичĕ $840/кг

Биологи ролĕ

Германие ӳсентăрансемпе чĕрчунсен организăмĕсенче тупнă. Пĕчек шайра физиологи рольне палăртман, пысăк дозăра наркăмăшлă. Икĕ валентлă германин çыхăнăвĕсем самай наркăмăшлăрах^[4].

Асăрхавсем

^ Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.) Химическая энциклопедия: в 5 т.. — Советская энциклопедия. — Т. 1. — 100 000 экз.
^ R.N. Soar. (January 2003, January 2004, January 2005, January 2006, January 2007). «Germanium» (pdf). U.S. Geological Survey Mineral Commodity Summaries: 1–2. Тĕрĕсленĕ 2008-08-28.
^ {[http:www.infogeo.ru/metalls Инфогео сайт]
^ Назаренко В. А. Аналитическая химия германия. М., Наука, 1973. 264 с.

Каçăсем

Германи Webelements сайтра
Германи хими элеменчĕсен вулавăшĕнче 2017 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗнче архивланӑ.

[ХЭ-1] Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.) Химическая энциклопедия: в 5 т.. — Советская энциклопедия. — Т. 1. — 100 000 экз.

[2] R.N. Soar. (January 2003, January 2004, January 2005, January 2006, January 2007). «Germanium» (pdf). U.S. Geological Survey Mineral Commodity Summaries: 1–2. Тĕрĕсленĕ 2008-08-28.

[3] {[http:www.infogeo.ru/metalls Инфогео сайт]

[4] Назаренко В. А. Аналитическая химия германия. М., Наука, 1973. 264 с.

[1]

[2]

[3]

[4]