Гафний
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сĕлтĕлле металсем | Сĕлтĕлле-çĕрле металсем | Куçăмлă металсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Çăмăл металсем | Металлоидсем | Инертлă газсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Гафни (Hf) | |
|---|---|
| Атом номерĕ | 72 |
| Ансат япалалăхăн курăмĕ | шурă-кĕмĕл тĕслĕ туптанакан металл<
|
| Атом палăрăмĕсем | |
| Атом масси (моль масси) |
178,49 а. е. м. (г/моль) |
| Атом радиусĕ | 167 пм |
| Ионизаци энергийĕ (пĕрремĕш электрон) |
575,2 (5,96) кДж/моль (эВ) |
| Электронсен конфигурацийĕ | [Xe] 4f14 5d2 6s2 |
| Химилле палăрăмсем | |
| Ковалентла радиус | 144 пм |
| Ион радиусĕ | (+4e) 78 пм |
| Электронегативлăх (Полинг шучĕпе) |
1,3 |
| Электрод потенциалĕ | 0 |
| Оксидлав капашĕсем | 4 |
| Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем | |
| Тачăлăх | 13,31 г/см³ |
| Пайлавла ăшăшăнăçтарăш | 0,146[1]
Дж/(K·моль) |
| Ăшăяраслăх | 23,0 Вт/(м·K) |
| Шăрану температури | 2 503 K |
| Шăраннин пайлавла ăшши | (25,1) кДж/моль |
| Вĕрев температури | 5 470 K |
| Пăспулăмăн ăшăлăхĕ | 575 кДж/моль |
| Моль калăпăшĕ | 13,6 см³/моль |
| Ансат япалалăхăн кристалл решетки | |
| Решетке тытăмĕ | гексагоналлă |
| Решетке периочĕ | 3,200 Å |
| c/a танлашăнни | 1,582 |
| Дебай температури | n/a K |
| Hf | 72 |
| 178,49 | |
| [Xe] 4f14 5d2 6s2 | |
| Гафни' | |
Гафни — (лат. Hafnium) шурă-кĕмĕл тĕслĕ йывăр ирĕлекен метал, 72 атом номерлĕ хими элеменчĕ.
Тĕнчери гафни ресурсĕсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]2007-мĕш çулта 99 % тасалăхнă гафнин хакĕ вăтамран $780 килограмшăн пулнă /[2] Тĕнчери гафни ресурсĕсем, гафни двуокиçĕпе шутласан, 1 миллион тоннăран кăшт пысăкрах. Çĕршывсем хушинче çакăн патнерех:
- Австрали — 630 пин тонна ытла,
- ЮАР —287 пин тонна яхăн,
- США — 105 пин тоннăран кăшт пысăкрах,
- Инди — 70 пин тонна яхăн,
- Бразили — 9,88 пин тонна.
Гафни чĕртаварĕн ытларах пайĕ тинĕс хĕрринче сапаланнă цирконпа çыхăннă. Раççейпе СНГра, никама пăхăнман специалистсем пĕлтернĕ тăрăх, питĕ пысăк. Çак енĕпе аталансан тĕнче лиерне тухма та май пур. Украинăра та гафни ресурсĕсем пысăк.Нумайрах чухне гафни [[лопарит]па, цирконпа, бадделеитпа тата сайраçĕрметалĕллĕ гранитсемпе çыхăннă.
Физика пахалăхĕсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Гафни ăшă нейтронсене питĕ лайăх çăтать (ядерла эфективла касни 10² барн яхăн), çав вăхăтрах ун хими аналогĕн, циркони, çак кăтарту 100 яхăн сахалрах (0.2 барн). Çавăнпа ядерла реактăрсен ТВЭЛĕсен валли усă куракан цирконие гафнинчен çине тăрса тасатмалла. Çутçанталăкра сахал сарăлнă изотопĕ 174Hf альфа-арканупа пайланать. Çурма аркану тапхăрĕ 2·1015çул.
Изотопĕсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Пĕлтерĕшле хими çыхăнăвĕсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]_oxide.jpg)
Икĕ валентлă гафни çыханавĕсем
- HfBr2 — сывлăшра хăйне хăй çункакан хытă, хура тĕслĕ япала. 400 °C гафнипе гафни тетрабромичĕ çине пайланать.
- Hf(HPO4)2 — кӳкĕрт йӳçĕкĕпе фтороводород йӳçĕкĕнче ирĕлекен шурă порошок. Гафни тăварĕсене ортофосфор йӳçĕкĕпе хутшăнтарса тăваççĕ.
Виçĕ валентлă гафни çыханавĕсем
- HfBr3 — хура кăвак хытă япала. 400 °C гафни дибромичĕпе тетрабромичĕ çине пайланать. Гафни тетрабромидне водородпа е алюминипе хĕртсе тăваççĕ..
Тватă валентлă гафни çыханавĕсем
- HfO2 — тĕссĕр моноклинла кристалсем (тачăлăхĕ — 9,98 г/см³)е тĕссĕр тетрагоналлă кристалсем(тачăлăхĕ — 10,47 г/см³). Юлашки tир 2900 °C ирĕлĕт, шывра сахал ирĕлет, диамагнитлă, ZrO2 сĕлтĕрех, тата Катализ пахалăхĕсем кăтартаççĕ. Гафни металне кислородра хĕртсе, е гафнин дисульфатне е диоксалатне хĕртсе тăваççĕ.
- Hf(OH)4 — сĕлтĕсемпе е водород перекиçĕпе ирĕлесе пероксигафниата куçакан шурă тусан.
- HfF4 — тçссĕр кристалсем. tир 1025 °C, тачăлăхĕ — 7,13 г/см³. Шывра ирĕлет. 300 °C азот юхăмĕнче çак çыхăнăва (NH4)2[HfF6] хĕртсе тăваççĕ.
- HfCl4 — 317 °C сублимацилекен шурă тусан. tир 432 °C. Гафни металĕ, гафни карбичĕ е гафни окиçĕпе кăмрăк шутăшне хлорпа çыхăнтарса тăваççĕ.
- HfBr4 — бесцветные кристаллы. Сублимируются при 322 °C. tпл 420 °C. 500 °C хĕртнĕ гафнине кăмрăк хутăшне бром пăсĕпе çыхăнтарса тăваççĕ.
- HfI4 — сарă кристалсем. 427 °C сублимациленет тата 1400 °C диссоциленет. 300 °C йодпа гафние пĕрлештерсе тăваççĕ.
Асăрхатарусем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.) Химическая энциклопедия: в 5 т.. — Советская энциклопедия. — Т. 1. — 100 000 экз.
- ^ infogeo.ru/metalls 2010 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 3-мӗшӗнче архивланӑ.
Вуламалли
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Химия и технология редких и рассеянных элементов. Ч. 2. Под ред К. Большакова. Изд. 2. М.: Высшая школа, 1976.(выр.)
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]
|
Гафний Викиампарта? |
|---|
- Гафни Webelements сайтра
- Гафни хими элеменчĕсен вулавăшĕнче 2016 ҫулхи Чӳк уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
- Hafnium 2008 ҫулхи Ҫӗртме уйӑхӗн 2-мӗшӗнче архивланӑ. at Los Alamos National Laboratory's periodic table of the elements (акăлч.)
- Hafnium Technical & Safety Data(акăлч.)
- NLM Hazardous Substances Databank – Hafnium, elemental(акăлч.)
- Intel Shifts from Silicon to Lift Chip Performance(акăлч.)
- Hafnium-based Intel 45nm Process Technology(акăлч.)