Сиборгий
| Сиборги/Seaborgium (Sg) | |
|---|---|
| Атом номерĕ | 106 |
| Ансат япалалăхăн курăмĕ | |
| Атом палăрăмĕсем | |
| Атом масси (моль масси) |
[271] а. е. м. (г/моль) |
| Атом радиусĕ | пм |
| Ионизаци энергийĕ (пĕрремĕш электрон) |
кДж/моль (эВ) |
| Электронсен конфигурацийĕ | [ [Rn]5f146d47s2 |
| Химилле палăрăмсем | |
| Ковалентла радиус | пм |
| Ион радиусĕ | пм |
| Электронегативлăх (Полинг шучĕпе) |
|
| Электрод потенциалĕ | |
| Оксидлав капашĕсем | |
| Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем | |
| Тачăлăх | г/см³ |
| Пайлавла ăшăшăнăçтарăш | Дж/(K·моль) |
| Ăшăяраслăх | Вт/(м·K) |
| Шăрану температури | K |
| Шăраннин пайлавла ăшши | кДж/моль |
| Вĕрев температури | K |
| Пăспулăмăн ăшăлăхĕ | кДж/моль |
| Моль калăпăшĕ | см³/моль |
| Ансат япалалăхăн кристалл решетки | |
| Решетке тытăмĕ | |
| Решетке периочĕ | Å |
| c/a танлашăнни | n/a |
| Дебай температури | K |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сĕлтĕлле металсем | Сĕлтĕлле-çĕрле металсем | Куçăмлă металсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Çăмăл металсем | Металлоидсем | Инертлă газсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sg | 106 |
| [271] | |
| Rn]5f146d47s2 | |
| Сиборги | |
Сиборги (лат. Seaborgium), Sg, — 106-мĕш хими элеменчĕ.
Истори
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Элемента пĕрремĕш хут 1974-мĕш çулти Берклири Лоуренс ячĕллĕ наци лабораторинче 249Cf+18O→263106+4n. реакципе синтезленĕ [1]. 259Rf тата малалла 255No α-арканупа изотопа уйăрнă. Çав вăхăтрах, анчах уйрăм ĕçлесе, Дубнăри Г. Н. Флеровпа Ю. Оганесян ушкăнĕ 106-мĕш элемента хура тăхланпа хром тĕшĕсене пĕрлештерсе синтезлани çинчен пĕлтернĕ[2]. Тĕпчевçĕсем асăрханă спонталлă пайлануне 259106 изотопăн тĕшĕ арканнипе çыхăнтарнă (çурма аркану тапхăрĕ темиçе милли çеккунт) [3]. 1993-мĕш çулта ИЮПАК ĕç ушкăнĕ Дубна ушкăнĕн ĕçĕ малалли тĕпчевсем валли пысăк пĕлтерĕшлĕ, анчах беркли ушкăнĕпе танлаштарсан, çĕнĕ элемента синтезланине уçăмлă çирĕплетеймен [4]. Çавăнпа 1997-мĕш çулхине ИЮПАК (хăйĕн малтанхи сĕнӳпе, совет ăсчахĕсем сĕннĕ пек резерфорди ятпа килĕшмесĕр)[5]) америка тĕпчевçисем сĕннипе Гленн Сиборг ятне çирĕплетет [6]. Сиборг плутони тата тăхăр трансуран элеменчĕсен синтезланине хутшăннă. Çавăн хыççăн хăй пурăннă вăхăтрах хими элеменчĕн ятне тивĕçлĕ пĕрремĕш ăсчах пулса тăнă[7].
Синтезланă элемент питĕ радиохастар, часах арканать.
Сиборгий принадлежит к числу трансактиноидов, предположительно расположен в группе VIB, в седьмом периоде системы Менделеева. Формула трёх внешних электронных слоев атома сиборгия предположительно такова: Асчахсем элементăн темиçе изотопне (258—266 тата 271) синтезленĕ. 271Sg изотопăн çурма аркану тапхăрĕ чи пысăкки, 2,4 мин. 298 К металл хытă пулмалла. Тĕсĕ паллă мар, шурă-кĕмĕл е сăрă тĕслĕ пуль.
Изотопĕсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]| Изотоп | Масса | Çурма аркану тапхăрĕ[8] | Аркану меслечĕ |
|---|---|---|---|
| 258Sg | 258 | 2,9+1,3−0,7 мç | спонталлă пайлану |
| 259Sg | 259 | 0,48+0,28−0,13 ç | α-аркану 255Rf (90 %); спонталлă пайлану |
| 260Sg | 260 | 3,6±0,9 мç | α-аркану256Rf; спонталлă пайлану |
| 261Sg | 261 | 0,23±0,06 ç | α-аркану 257Rf |
| 262Sg | 262 | 6,9+3,8−1,8 мç | спонталлă пайлану; α-аркану 258Rf (< 22 %) |
| 263Sg | 263 | 1,0±0,2 ç | α-аркану 259Rf; спонталлă пайлану (< 30 %) |
| 264Sg | 264 | 37+12−11 мç | спонталлă пайлану |
| 265Sg | 265 | 8±3 ç | спонталлă пайлану; α-аркану 261Rf |
| 266Sg | 266 | 21+20−12 с | спонталлă пайлану; α-аркану 262Rf |
| 271Sg | 271 | 2,4+4,3−1,0 мин | α-аркану 267Rf; спонталлă пайлану |
Хими çыхăнăвĕсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Наука пĕлĕкен пĕртен пĕр сиборги çыхăнăвĕ - сиборги (VI) фторичĕ.
Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ A. Ghiorso et al. Element 106. — Т. 33. — № 25.
- ^ Ю. Ц. Оганесян и др. Синтез нейтронодефицитных изотопов фермия, курчатовия и элемента с атомным номером 106. — Т. 20. — № 8.
- ^ В обзорной работе Хофманна (S. Hofmann New elements - approaching Z=114. — Т. 61. — № 6.) хальхи пĕлӳпе килĕшӳллĕн вĕсем 260Sg тата 256Rf изотопĕсен спонталлă пайлануне асăрханă
- ^ R. C. Barber et al. Discovery of the transfermium elements. — Т. 65. — № 8.
- ^ Commission on Nomenclature of Inorganic Chemistry Names and symbols of transfermium elements (IUPAC Recommendations 1994). — Т. 66. — № 12.
- ^ Commission on Nomenclature of Inorganic Chemistry Names and symbols of transfermium elements (IUPAC Recommendations 1997). — Т. 69. — № 12.
- ^ Willem H. Koppenol Paneth, IUPAC, and the Naming of Elements. — Т. 88. — № 1.
- ^ Nudat 2.3
 |
Ку вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр. Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла. |
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]
|
Сиборгий Викиампарта? |
|---|
- Apsidium — Seaborgium 2011 ҫулхи Чӳк уйӑхӗн 12-мӗшӗнче архивланӑ.
- Сиборги Webelements сайтра
- Сиборги хими элеменнчĕсен вулавăшĕнче 2011 ҫулхи Ҫурла уйӑхӗн 23-мӗшӗнче архивланӑ.
- ОИЯИ сайчĕнче элемента синтезлани çинчен 2012 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 18-мӗшӗнче архивланӑ.