Кремний
Курӑнакан калӑплав
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Сĕлтĕлле металсем | Сĕлтĕлле-çĕрле металсем | Куçăмлă металсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Çăмăл металсем | Металлоидсем | Инертлă газсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Кремний/Silicium (Si) | |
---|---|
Атом номерĕ | 14 |
Ансат япалалăхăн курăмĕ | аморфлă формăра — хăмăр порошок, кристалла формăра тĕттĕм сăрă кăшт йăлтăртакан |
Атом палăрăмĕсем | |
Атом масси (моль масси) |
28,0855 а. е. м. (г/моль) |
Атом радиусĕ | 132 пм |
Ионизаци энергийĕ (пĕрремĕш электрон) |
Э786,0(8,15) кДж/моль (эВ) |
Электронсен конфигурацийĕ | [Ne] 3s2 3p2; в соед. [Ne] 3s 3p3 (гибридизация) |
Химилле палăрăмсем | |
Ковалентла радиус | 111 пм |
Ион радиусĕ | 42 (+4e) 271 (-4e) пм |
Электронегативлăх (Полинг шучĕпе) |
1,90 |
Электрод потенциалĕ | 0 |
Оксидлав капашĕсем | +4, −4 |
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем | |
Тачăлăх | 2,33 г/см³ |
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш | 20,16[1] Дж/(K·моль) |
Ăшăяраслăх | 149 Вт/(м·K) |
Шăрану температури | 1688 K |
Шăраннин пайлавла ăшши | 50,6 кДж/моль |
Вĕрев температури | 2623 K |
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ | 383 кДж/моль |
Моль калăпăшĕ | 12,1 см³/моль |
Ансат япалалăхăн кристалл решетки | |
Решетке тытăмĕ | кубла |
Решетке периочĕ | 5,4307 Å |
c/a танлашăнни | Отношение c/a |
Дебай температури | 625--> K |
Si | 14 |
28,0855 | |
[Ne] 3s2 3p2 | |
Кремний |
Кремний - Si лат. Silicium) Элементсен периодикăллă системин 14-мĕш хими элеменчĕ.Si символпа палăртаççĕ (.
Истори
[тӳрлет | кодне тӳрлет]1811-мĕш çулта Франци ăсчахĕсем Гей-Люссак Жозеф Луи тата Тенар Луи Жак уйăрнă.
Ячĕ пулни
[тӳрлет | кодне тӳрлет]1825 год-мĕш çулта швеци химикĕ Йёнс Якоб Берцелиус фторлă кремнипе SiF4 кали металне хутшăнтарса таса кремни уйăрнă. Çĕнĕ элемента «силици ( лат. silex — вут чул сăмахран). Вырăсла «кремни» ятне раççей химикĕ Герман Гесс 1834-меш çулта кĕртнĕ . ( ав.гр. κρημνός — «ту».
Физика пахалăхĕсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Кремни чĕнтĕр тытăмĕ кĕвер чул пекех, кубла гранĕпе центăрланă. Анчах атомсем хушши пысăкрах пулнă май кристалĕн çирĕплĕхе сахалрах.
Изотопӗсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Усă курни
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Техника кремнийĕ:
- металургинче чĕртавар (йĕс, силумин); шăранчăксен пахалăхне улăштарма хушаççĕ (трансформатор хурçисем) ;
- тасатнă (литературăра «umg-Si») тата поликристал кремние тумалли чĕртавар;
- силан тумалли чĕртавар;
- хăшпĕр чухне техника кремнипе тата тимĕрпе шăранчăкне (ферросилици) хирте водород тума усă кураççĕ;
- хĕвел батарейисем тума.
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Кремний Викиампарта? |
- Кремни Webelements сайтра
- Кремни хим элеменчĕсен вулавăшĕнче 2016 ҫулхи Юпа уйӑхӗн 12-мӗшӗнче архивланӑ.
Вуламалли
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Самсонов. Г. В. Силициды и их использование в технике. Киев, Изд-во АН УССР, 1959. 204 стр. с илл.
- Алёшин Е. П., Алёшин Н. Е. Рис. Москва, 1993. 504 стр. 100 рис.
Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ . — Советская энциклопедия. — Т. 2. — 100 000 экз.