Контент патне куҫ

Кремний

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал

Кремний/Silicium (Si)

Атом номерĕ 14
Ансат япалалăхăн курăмĕ поликристаллă кремни(99,9%)
аморфлă формăра —
хăмăр порошок,
кристалла формăра
тĕттĕм сăрă кăшт йăлтăртакан
Атом палăрăмĕсем
Атом масси
(моль масси)
28,0855 а. е. м. (г/моль)
Атом радиусĕ 132 пм
Ионизаци энергийĕ
(пĕрремĕш электрон)
Э786,0(8,15) кДж/моль (эВ)
Электронсен конфигурацийĕ [Ne] 3s2 3p2; в соед. [Ne] 3s 3p3 (гибридизация)
Химилле палăрăмсем
Ковалентла радиус 111 пм
Ион радиусĕ 42 (+4e) 271 (-4e) пм
Электронегативлăх
(Полинг шучĕпе)
1,90
Электрод потенциалĕ 0
Оксидлав капашĕсем +4, −4
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем
Тачăлăх 2,33 г/см³
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш 20,16[1] Дж/(K·моль)
Ăшăяраслăх 149 Вт/(м·K)
Шăрану температури 1688 K
Шăраннин пайлавла ăшши 50,6 кДж/моль
Вĕрев температури 2623 K
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ 383 кДж/моль
Моль калăпăшĕ 12,1 см³/моль
Ансат япалалăхăн кристалл решетки
Решетке тытăмĕ кубла
Решетке периочĕ 5,4307 Å
c/a танлашăнни Отношение c/a
Дебай температури 625--> K
Si 14
28,0855
[Ne] 3s2 3p2
Кремний


Кремний - Si лат. Silicium) Элементсен периодикăллă системин 14-мĕш хими элеменчĕ.Si символпа палăртаççĕ (.

1811-мĕш çулта Франци ăсчахĕсем Гей-Люссак Жозеф Луи тата Тенар Луи Жак уйăрнă.

1825 год-мĕш çулта швеци химикĕ Йёнс Якоб Берцелиус фторлă кремнипе SiF4 кали металне хутшăнтарса таса кремни уйăрнă. Çĕнĕ элемента «силици ( лат. silex — вут чул сăмахран). Вырăсла «кремни» ятне раççей химикĕ Герман Гесс 1834-меш çулта кĕртнĕ . ( ав.гр. κρημνός — «ту».

Физика пахалăхĕсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Кремнин чĕнтĕр тытăмĕ
Кремнин чĕнтĕр тытăмĕ

Кремни чĕнтĕр тытăмĕ кĕвер чул пекех, кубла гранĕпе центăрланă. Анчах атомсем хушши пысăкрах пулнă май кристалĕн çирĕплĕхе сахалрах.

Изотопӗсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
1993-мĕш çулхи STMicroelectronics фирмăн 62E40 Микроконтроллерĕ. Кантăкĕ хыçĕнче кремни кристалĕ çинчи электричество схеми курăнать
1993-мĕш çулхи STMicroelectronics фирмăн 62E40 Микроконтроллерĕ. Кантăкĕ хыçĕнче кремни кристалĕ çинчи электричество схеми курăнать

Техника кремнийĕ:

  1. металургинче чĕртавар (йĕс, силумин); шăранчăксен пахалăхне улăштарма хушаççĕ (трансформатор хурçисем) ;
  2. тасатнă (литературăра «umg-Si») тата поликристал кремние тумалли чĕртавар;
  3. силан тумалли чĕртавар;
  4. хăшпĕр чухне техника кремнипе тата тимĕрпе шăранчăкне (ферросилици) хирте водород тума усă кураççĕ;
  5. хĕвел батарейисем тума.
  • Самсонов. Г. В. Силициды и их использование в технике. Киев, Изд-во АН УССР, 1959. 204 стр. с илл.
  • Алёшин Е. П., Алёшин Н. Е. Рис. Москва, 1993. 504 стр. 100 рис.

Асăрхавсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
  1. ^ . — Советская энциклопедия. — Т. 2. — 100 000 экз.