Петĕр Хусанкай

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Петĕр Хусанкай
Пётр Петрович Хусанкай
Çуралнă чухнехи ят: Пётр Петрович Казанков
Суя ятсем: Петĕр Хусанкай, А.Сувар[1]
Çуралнă вăхăт: 1907, кăрлач, 22
Çуралнă вырăн: Сиктĕрме ((халĕ Сиктĕрме-Хуcанкай ялĕ), Сăпас уесĕ, Хусан кĕперни, — халĕ Элкел районĕ, Тутарстан)
Вилнĕ вăхăт: 1970, пуш, 4
Вилнĕ вырăн: Шупашкар, Чăваш Ен
Гражданлăх: ССРП
Ĕçлев тĕсĕ: чăваш сăвăçĕ, литература тишкерӳçи, публицист, тăлмач
Ĕçсен чĕлхи: чăваш, вырăс
Парнесем: Чăваш халăх сăвăçĕ (1950)
Чыславсем: Хĕрлĕ Çăлтăр орденĕ
Хусанкай хушаматлă урăх çынсем çинчен Википедире статьясем пур.
Казанков хушаматлă урăх çынсем çинчен Википедире статьясем пур.

Петĕр Хусанкай (чăн ят Хусанкай[2] Пётр Петрович, çуралнă чухнехи хушамат Казанков) (1907, кăрлач, 22 Сиктĕрмe (халĕ Сиктĕрме-Хуcанкай ялĕ, Тутарстанăн Элкел районĕ), Хусан кĕпĕрни — 1970, пуш, 4 Шупашкар, Чăваш АССР) — сăвăç, литература тĕпчевçи, публицист, тăлмач.

СССР ÇП пайташĕ (1934 ç.), Чăваш АССР халăх сăвăçи (1950). К.В.Иванов ячĕллĕ Чăваш АССР патшалăх парнин лауреачĕ (1967), Чăваш çамрăкĕсен Çеçпĕл Мишши ячĕллĕ парнен лаурeачĕ (1969).

Чăваш АССР тата РСФСР Аслă Канашĕсен депутачĕ пулса ĕçленĕ. Çавăн пекех РСФСР тата СССР ÇП правленин пайташĕ пулнă.

Вера Кузьминична Кузмина мăшăрĕ, Атнер Петрович Хусанкай ашшĕ.

Пурнăçĕпе ĕçĕ-хĕлĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

1907 çулхи кăрлачăн 22 Тутарстанăн Элкел районĕнчи Сиктĕрмe (халĕ Cиктĕрме-Хуcанкай) ялĕнче çуралнă.

Хусанти Чăваш педагогика техникумĕнче, Хĕвелтухăç педагогика институтĕнче, Мускаври аслă литература курсĕсенче вĕреннĕ. Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçине хутшăннă. Вăрçăра çар журналисчĕ, дивизи хаçачĕсен ĕçтешĕ пулнă. Вăрçăри хăюлăхшăн Хĕрлĕ Çăлтăр ордена тата медальсене тивĕçлĕ пулнă.

1970 çулхи пуш уйăхĕн 4-мĕшĕнче Шупашкарта вилнĕ.

Паллă ĕçĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Петĕр Хусанкай пурĕ 50 кĕнеке ытла пичĕтлесе кăларнă. Вĕсенчен 15 вырăсла çутта тухнă. Ют çĕрсенче те нумай кĕнеке калапланнă. Чи паллисен шутĕнче унăн «Аптраман тавраш» сăвăллă романĕ тăрать. Сăмах май каласан, романăн ячĕ афоризма та кĕнĕ. Петĕр Хусанкай А. С. Пушкинăн «Евгений Онегин» романне ăнăçлă куçарнă. Çавăн пекех вăл куçарнă А. Грибоедовăн «Горе от ума», В. Шекспирăн «Ромеопа Джульетта», А. Блокăн «Двенадцать» пултару ĕçĕсене асăнмалла. К. В. Ивановăн «Нарспи» поэмине вырăсла куçарни чи ăнăçли шутланать.

Унăн сăввисемпе поэмисенe вырăс, украин, пăлхар , акăлчан, франс, нимĕç, итал, чех, арап, грузин, тутар тата ытти чĕлхесене куçарнă.

Сӑввисем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Асилӳ (ҫу, 1945)
  • Ҫуркуннен туйӑнмасть-и сире? (30.09.1945)
  • Манӑн ҫӑлтӑр тӳпере (1945)
  • Тавтапуҫ (1945)
  • Тавсси кӗрхи кӗрекене (1945)
  • Суйлавра (1946)
  • 1946 çулхи Мускавра (1946)
  • Çĕнтерÿ (1951)
  • Шинель (1952)

Асăнмалăх[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Петĕр Хусанкай палăкĕ, Шупашкар.

Петĕр Хусанкай урамĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  1. ^ Ку псевдоним Петĕр Хусанкай çуралса ÿснĕ Сиктĕрме ялĕ Сувар хулашĕнчен тата хальхи Сувар (Кузнечиха) ялĕнчен аякрах мар вырнаçнипе çыхăннă
  2. ^ Вырăсла «Хузангай» тесе çыраççĕ

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

п • с • т
«Çамрăксен хаçачĕн» тĕп редакторĕсем
п • с • т
Чăваш Республикин çыравçăсен пĕрлешĕвĕн ертÿçисем
Золотов Н.Я. (1923-1925) • Золотов А.И. (1925-1933) • Николай Шупуççынни (1933-1934) • Данилов Н.Ф (1934) • Данилов Д.Д (1935) • Петтоки Андрей Трофимович (1935-1936) • Уйăп Мишши (1937-1939) • Эсхель Аркадий Александрович (1940-1944) • Тукташ И.С (1945-1946) • Эсхель Аркадий Александрович (1946-1950) • Агаков Леонид Яковлевич (1950-1952) • Уйăп Мишши (1952-1954) • Талвир Алексей Филиппович (1954-1958) • Хуcанкай П.П (1958-1960) •Алга Александр Егорович (1960-1967) •Дедушкин Н.С (1967-1978) Емельянов Анатолий Викторович (1978-1986) • Афанасьев Порфирий Васильевич (1986-1990) •Краснов Георгий Васильевич (1990-1991) • Юхма Мишши (1991- ...) • Филиппова Лидия Ивановна (? — 2021) • Элмен, Улькка (2021 — ...)
п • с • т
Чăваш Енĕн халăх çыравçисем тата сăвăçисем
Чăваш АССР халăх çыравçи Ильбеков Николай Филиппович (1970) • Агаков Леонид Яковлевич (1974) • Артемьев Александр Спиридонович (1980) • Терентьев Николай Терентьевич (1980) • Алендей Василий Степанович (1983) • Осипов Пётр Николаевич (1984) • Таллеров Лаврентий Васильевич (1988) • Емельянов Анатолий Викторович (1990) • Афанасьев Фёдор Ермилович (1990)
Чăваш АССР халăх сăвăçи Шелепи Николай Иванович (1936) • Элкер Семён Васильевич (1940) • Ухсай Яков Гаврилович (1950) • Хусанкай Пётр Петрович (1950) • Алга Александр Егорович (1970) • Шумков Степан Антонович (1974)
Чăваш ССР халăх сăвăçи Давыдов-Анатри Василий Иванович (1990)
Чăваш Республикин халăх çыравçи Юхма Михаил Николаевич (1993) • Айхи Геннадий Николаевич (1994) • Краснов Георгий Васильевич (2003) • Гордеев Денис Викторович (2008) • Павлов Сергей Лукиянович (2013) • Кипеч Анатолий Ильич (2016)
Чăваш Республикин халăх сăвăçи Ефимов Георгий Андреевич (1996) • Галкин Александр Алексеевич (1997) • Афанасьев Порфирий Васильевич (1998) • Сементер Юрий Семёнович (1999) • Туркай Валерий Владимирович (2003) • Исмуков Николай Аверкиевич (2008) • Сарпи Раиса Васильевна (2021) • Асамат Светлана Васильевна (2021) • Теветкел Николай Александрович (2022)
п • с • т
Чăваш АССР К. В. Иванов ячĕллĕ патшалăх премин лауреачĕсем
Хузангай Пётр Петрович (1967)  • Хирбю Григорий Яковлевич (1969)  • Марков Борис Семёнович (1969)  • Чумакова Тамара Ивановна (1969)  • Сорокина Лидия Семёновна (1969)  • Денисов Мефодий Иванович (1969)  • Ковалёв Алексей Васильевич (1969)  • Терентьев Николай Терентьевич (1970)  • Ухсай Яков Гаврилович (1971) Иванов-Паймен Влас Захарович (1972)  • Овчинников Николай Васильевич (1974)  • Васильев Фёдор Семёнович (1975)  • Сергеев Кузьма Сергеевич (1976)  • Яковлев Валерий Николаевич (1977)  • Чăваш патшалăх юрăпа ташă академи ансамблĕ (1978)  • Карачарсков Николай Прокопьевич (1979)  • Григорьев-Савушкин Павел Григорьевич (1979)  • Немцев Виктор Леонтьевич (1979)  • Семёнов Валерий Семёнович (1979)  • Григорьева Нина Ильинична (1980)  • Агеев Владимир Иванович (1981)  • Афанасьев Дмитрий Афанасьевич (1982)  • Любимов Анатолий Сергеевич (1983)  • Васильев Юрий Васильевич (1984)  • Фёдоров Ревель Фёдорович (1986)  • Чăваш АССР телекурăмпа радиокалаçу патшалăх комитечĕн хорĕ (1987)  • Одюков Иван Ильич (1988)  • Сидорова Ефросинья Сергеевна (1988)  • Трофимов Геннадий Фёдорович (1988)  • Канюков Владимир Яковлевич (1988)  • Айхи Геннадий Николаевич (1989)  • Юрьев Элли Михайлович (1989)  • Романова Фаина Александровна (1990)  • Айташ Юрий Григорьевич (1991)  • Кузьмина Вера Кузьминична (1991)  • Котлеев Виталий Иванович (1991)  • Сергеев Леонид Павлович (1991)
п • с • т
Чăваш Комсомолĕн Çеçпĕл Мишши ячĕллĕ премин лауреачĕсем
Ушкăнсем
Пайăр çынсем
Агаков Леонид Яковлевич (1967)  • Збанацкий Григорий Олиферович (1967)  • Григорьева Нина Ильинична (1967)  • Хирбю Григорий Яковлевич (1967)  • Морева Татьяна Григорьевна (1976)  • Васильев Александр Георгиевич (1987)  • Галкина Валентина Митрофановна (1968)  • Воробьёв Алексей Александрович  • Емельянов Анатолий Викторович (1975)  • Краснов Георгий Васильевич  • Орлов Георгий Фёдорович  • Заломнов Пётр Дмитриевич  • Захаров Виталий Николаевич  • Матросов Юрий Петрович  • Серёгина Ольга Витальевна  • Айташ Юрий Григорьевич  • Трощенко Владимир Николаевич  • Григорьев Николай Данилович (1970)  • Афанасьев Порфирий Васильевич (1982) • Сементер Юрий Семёнович (1983)  • Хусанкай Пётр Петрович (1969)  • Хусанкай Атнер Петрович (1989)  • Ювенальев Юрий Ювенальевич  • Кондратьев Михаил Григорьевич  • Захаров Виталий Николаевич  • Краснов Георгий Васильевич  • Туркай Валерий Владимирович  • Чураков Владимир Дмитриевич  • Смолин Анатолий Семенович  • Чекушкин Владимир Иванович (1984)  • Асамат Светлана Васильевна (1989)  • Сарпи Раиса Васильевна (1987)  • Быков Борис Петрович  • Кудаков Юрий Дмитриевич  • Мадуров Фёдор Иванович  • Филиппов Орест Иванович  • Павлов Пётр Васильевич  • Иванов Иван Геннадьевич (1983)  • Матросов Юрий Петрович (1986)  • Шалунов Евгений Петрович (1978)
Çăлкуç — «https://cv.wikipedia.org/w/index.php?title=Петĕр_Хусанкай&oldid=802457»